Beter even in de luwte
In de jaren 2013-2018 begeleidde ik een organisatie die betrokken is bij de financiering van woningcorporaties. In die hoedanigheid had zij een behoorlijk aandeel in wat later het ‘Vestia-debacle’ is gaan heten: de miljardenspeculatie met derivaten (een op speculatie gebaseerde verzekering tegen stijging of daling van rente op afgesloten leningen). Mede door de financiële steun van andere corporaties ter grootte van €675 miljoen kon een faillissement van Vestia worden voorkomen en bleef het stelsel van sociale woningbouw in Nederland overeind. Hoewel de twee nieuw aangetreden bestuurders daar part noch deel aan hadden, waren zij wel verantwoordelijk om de organisatie door de daaropvolgende woelige tijden van de parlementaire enquete woningcorporaties en de daarop volgende Woningwet 2015 te loodsen.
Toen ik eind november 2013 werd gevraagd de organisatie bij te staan in dit proces was er niet veel tijd meer om de organisatie en de bestuurders hierop voor te bereiden, maximaal 6-8 maanden, dus gingen we meteen aan de slag. Wat meteen opviel was dat de organisatie een heel andere werkwijze had dan voor het Vestia-schandaal, hetgeen de kansen op herhaling minimaliseerde. Maar: wie geloofde dat? Om hierachter te komen voerde ik een groot aantal gesprekken met stakeholders (inclusief media en journalisten) in het werkveld van de organisatie. De toon in die gesprekken varieerde van cynisch en sceptisch tot hier en daar zelfs vijandig en uiterst argwanend, wantrouwend.
De helderheid van die nieuwe werkwijze, de zicht- en tastbare uitwerking daarvan en het verhaal dat we daarvan maakte was wel de koers die we samen vaststelden als hart van het nieuwe ‘verhaal’ van de organisatie. En dat verhaal vertelden we vervolgens: intern en extern. Maar alleen via 1-1 gesprekken op allerlei niveaus en met allerlei partijen, ook met journalisten, maar niet met het doel om daarmee de publiciteit te halen. Een bijkomend effect daarvan was dat we met dat verhaal tevens zó oninteressant zouden worden voor de media, dat zij ons tijdens de parlementaire enquete mogelijkst zo veel mogelijk met rust zouden laten.
Resultaat van onze inspanning was dat het verhaal over de nieuwe werkwijze intern bij de meeste medewerkers weer vertrouwen terugbracht in de organisatie. En dat op basis van dat nieuwe verhaal ook de nodige nieuwe, professionele medewerkers konden worden binnengehaald. Extern konden we in juli 2014, net vóór dat de openbare verhoren van de parlementaire enquete startten, onze nieuwe website lanceren, waarin dat verhaal ook centraal stond. En omdat we in de gesprekken met stakeholders ons verhaal al hadden verteld, ook indirect richting media, kwam er publicitair ook op één incident na geen negatieve publiciteit over de organisatie. We bleven inderdaad dus maar “beter even in de luwte”.